miesnie-i-stawy  
 
  Ból stawów 29.03.2024 09:40 (UTC)
   
 

Jak wiadomo kości tworzące szkielet połączone są w większości stawami, zapewniającymi im zachowanie odpowiedniej ruchomości. Ruch w stawie, w zależności od jego rodzaju, może odbywać się w jednej, dwu lub w wielu płaszczyznach. Różna jest też wielkość stawów: stawy kolanowe czy biodrowe dźwigają ciężar całego ciała, stawy łączące kosteczki słuchowe w uchu środkowym przenoszą jedynie drgania wywołane falą akustyczną. Bóle stawów dotyczą aż 30 procent populacji, są więc zjawiskiem powszechnym. Szczególnie narażeni na chorobę zwyrodnieniową są sportowcy, ale i niełatwą sytuację mają również osoby pracujące przez cały dzień przy komputerze, sprzątające na kolanach, , wykonujące czynności manualne (rysowanie, pisanie, malowanie) i prace domowe. Fakt powszechności chorób reumatoidalnych zwiększa wagę problemu. Wielu ludzi bardzo cierpi, a u części z nich choroba doprowadza do trwałego kalectwa. Początkowymi objawami reumatoidalnego zapalenia stawów jest stan podgorączkowy, ogólne osłabienie, brak apetytu, spadek masy ciała. Stopniowo mogą pojawiać się obrzęki i ból drobnych stawów rąk i stóp. Choroba atakuje również stawy kolanowe. W miarę jej pogłębienia się zmiany mogą obejmować wszystkie stawy powodując zaniki mięśni międzykostnych, przykurcze upośledzające czynności kończyn. Jeśli organizm nie zdoła sam pokonać choroby, staje się ona chroniczna. Może dojść do ograniczenia zdolności ruchowych w stawach, a nawet do całkowitego unieruchomienia. Choroby reumatyczne to choroby tkanki łącznej, głównego budulca podstawowych części układu kostnego: kości, chrząstek, więzadeł, powięzi, płynu stawowego. Komórki tkanki łącznej, rozrzucone w całym organizmie, w tkankach i we krwi, mają wspólne pochodzenie, lecz wygląd odmienny w wyniku różnorodnych czynności pełnionych przez nie w organizmie. Jednym z jej składników jest białko o nazwie kolagen, stanowiące 1/3 wszystkich białek organizmu, i elastyna, białko o budowie zbliżonej do kolagenu.

Kiedy pacjenci trafiają do lekarza pierwszego kontaktu wówczas zleca on wykonanie pewnych badań dodatkowych lub prosi o konsultację specjalistę - ortopedę reumatologa. Właśnie reumatolodzy zajmują się diagnostyką i zachowawczym leczeniem wszelkich zapalnych i zwyrodnieniowych zmian w układzie ruchu. Reumatyzm to szerokie pojęcie zawierające różnego typu choroby narządu ruchu, dotyczące przede wszystkim stawów, ale też ścięgien, wiązadeł i mięśni. Co ważne, zdarza się, że niektórym chorobom o podłożu zapalnym towarzyszą schorzenia innych narządów - serca, nerek, układu naczyniowego i nerwowego. Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów jest kompleksowe: farmakologiczne, niekiedy operacyjne; niezbędna jest fizykoterapia i kinezyterapia. Przebieg choroby podobnie jak innych chorób reumatoidalnych jest trudny do przewidzenia - każdy choruje inaczej. Dlatego leczenie musi być prowadzone indywidualnie, pod ścisłym nadzorem lekarza.

Ważną informacją dla lekarza jest charakter bólu. Ból, który pochodzi ze struktur stawowych, powinien ustępować podczas odpoczynku, a nasilać się przy ruchach lub obciążeniu stawu. Ból niewyraźnie zlokalizowany może pochodzić ze struktur otaczających staw lub być związany z uszkodzeniem kości. Często przyczyną choroby są niewyleczone w odpowiednim czasie wady wrodzone, na przykład zwichnięcie stawu biodrowego. Pojawia się wtedy dysplazja stawów biodrowych, prowadząca do choroby zwyrodnieniowej tych stawów. Chorobie towarzyszy ból, zaburzenia funkcji ruchowych, prawidłowego chodu. W poważnych zaniedbaniach konieczne jest operacyjne wstawienie sztucznego stawu lub skazuje się pacjenta na trwałą niepełnosprawność i cierpienie. Na szczęście od wielu lat obowiązują kontrolne badania wszystkich dzieci. Dzięki nim wykrywane są wady wrodzone stawów biodrowych, co pozwala na wczesne wdrożenie skutecznego leczenia. Bolesną i przewlekłą chorobą układu ruchu jest gościec stawowy, czyli reumatoidalne zapalenie stawów. Kobiety chorują na nie częściej niż mężczyźni, u których częstszą dolegliwością jest zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Zapalenie stawów, popularnie nazywane reumatyzmem, łatwiej się leczy niż kolagenozy, w których atakowane są ważne narządy wewnętrzne. Choroby reumatyczne są przewlekłe i bywają przyczyną poważnego inwalidztwa w zakresie narządu ruchu. Przy zapaleniach stawów te same mechanizmy chorobowe, które dotyczą tkanek stawów, występują w całym organizmie, przy artrozie natomiast choroba dotyka wyłącznie stawów. Artroza dotyczy głównie tkanki chrzęstnej, czyli delikatnej warstwy pokrywającej zakończenia kości wewnątrz stawów, umożliwiającej ich przesuwanie się względem siebie oraz amortyzującej wstrząsy związane z poruszaniem się. Wiąże się również z erozją kości, procesami tworzenia tkanki kostnej położonej bezpośrednio pod tkanką chrzęstną, a także ze zmianami zachodzącymi w błonie maziowej i torebce stawowej. Zmianom tym mogą towarzyszyć bóle, ograniczenia funkcjonalne oraz deformacje kostne, chociaż choroba może też przez dłuższy czas pozostać bezobjawowa. Zdarza się wówczas, że rozpoznanie następuje przypadkowo podczas badania radiograficznego wykonywanego z powodów niezwiązanych ze schorzeniem. Ewentualny ból spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów pochodzi z wielu źródeł (sztywność mięśni, ucisk na nerwy itp.), które powinny zostać odpowiednio wcześnie rozpoznane i leczone.

Istotne dla diagnostyki, a co za tym idzie - leczenia, jest także rozróżnienie zapalenia jednego lub kilku stawów od chorób cechujących się zmianami w wielu stawach. Ból i stan zapalny pojedynczego stawu może być objawem urazu, zakażenia lub zapalenia spowodowanego odkładaniem się kryształów (jak to ma w miejsce w chorobie zwanej dną, w której w stawie odkładają się kryształy kwasu moczowego krążącego w nadmiarze we krwi). W przypadku ostrego zapalenia jednego stawu trzeba potwierdzić lub wykluczyć bakteryjne zapalenie stawu. Jest to przypadek, w którym konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska. W przypadku opóźnienia podjęcia odpowiedniego leczenia, na przykład miejscowego (do stawu) lub ogólnego (najczęściej dożylnie) podania antybiotyku, może szybko dojść do nieodwracalnego uszkodzenia stawu. Zapalenie wielu stawów, szczególnie z obecnością objawów ogólnych lub objawów zajęcia narządów wewnętrznych, wskazuje zwykle na układową chorobę reumatyczną. Medycyna zna wiele chorób, których objawem może być ból stawów. Czasami jest to choroba ograniczona tylko do samego układu ruchu: stawów (uszkodzenie struktur wewnątrzstawowych, okresowe zaostrzanie się zmian związanych ze starzeniem się stawu - choroba zwyrodnieniowa) lub tkanek otaczających staw (zapalenie ścięgna, skręcenie, naciągnięcie wiązadeł). Niekiedy schorzenie dotyczyć może całego organizmu, a ból stawów jest tylko jednym z objawów. Mówimy wtedy o tzw. układowych chorobach reumatycznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub toczeń rumieniowaty układowy (SLE). Jeśli bóle są silne i nie mijają w ciągu kilku dni po zastosowaniu prostych środków przeciwbólowych, towarzyszy im poranne zesztywnienie i pojawiają się obrzęki, wtedy nie ma na co czekać. Najlepiej zgłosić się do lekarza rodzinnego, który zleci  rutynowe badania krwi i moczu. Te badania są konieczne, ponieważ objawy charakterystyczne dla chorób reumatycznych mogą wystąpić w chorobie nowotworowej lub w początkowej fazie żółtaczki zakaźnej, kiedy nie ma innych symptomów.

Zwyklle badania nie dają jednoznaczną odpowiedź co do typu zapalenia stawów. Na przykład OB jest przyspieszony nie tylko w zapaleniu stawów, ale także w innych, mogących toczyć się w organizmie procesach zapalnych, zakażeniach oraz chorobach nowotworowych. Sam wynik OB nie pozwala zatem rozpoznać konkretnej choroby. Oznaczenie czynnika reumatoidalnego (odczyn Waaler-Rose i lateksowy) wykonuje się, gdy istnieje podejrzenie RZS. Jednak u co najmniej 25% chorych na RZS nigdy nie stwierdza się tego przeciwciała. Dlatego też i w tym wypadku rozpoznania choroby nie można oprzeć wyłącznie na tym badaniu. Choroba zwyrodnieniowa stawów powszechnie dotyczy ludzi w starszym wieku. Po pięćdziesiątce cierpi na nią połowa populacji, a po sześćdziesiątce prawie 80 procent. Podstawową przyczyną jest starzenie się organizmu. Przez lata następuje stopniowe niszczenie chrząstek stawowych i tworzenie się zmian w nasadach kostnych. Prowadzi to do uszkodzenia stawów i upośledzenia ich czynności. Wpływ na stan naszych stawów mają też wcześniejsze urazy, otyłość, wadliwa postawa, przebyte choroby reumatyczne, ciężka praca fizyczna oraz złe warunki bytowe. Leczenie tego przewlekłego schorzenia jest długotrwałe i dlatego powinno się unikać leków, które wywoływałyby niepożądane skutki. Terapia najczęściej polega na podawaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych, a w niektórych przypadkach blokad sterydowych.

Zazwyczaj diagnostyka zapalenia stawów jest zadaniem skomplikowanym, wymagającym wykonania badań wysoce specjalistycznych, dostępnych w oddziałach o profilu reumatologicznym. Nagły ból jest zazwyczaj wynikiem urazu, gwałtownego i niefortunnego ruchu, który spowodował naciągnięcie ścięgna, silne skręcenie. Wtedy trzeba brać proste środki przeciwbólowe, apap lub paracetamol, i oszczędzając bolesne miejsce spokojnie poczekać. Nie powinniśmy powstrzymywać się przed zażywaniem środków przeciwbólowych, ponieważ silny ból powoduje automatyczne przykurcze mięśni, co może pogłębić kontuzję. Jeśli jednak w ciągu 2-3 dni ból nie minie, trzeba udać się do lekarza. Działaniem profilaktycznym jest unikanie jednostajnego przeciążania określonych partii mięśni i stawów. Dolegliwościom stawowym sprzyja stojąca praca, wielogodzinne przesiadywanie przed komputerem, wyczynowe uprawianie niektórych dyscyplin sportowych lub ciężka praca fizyczna, w której wykonuje się jednostajne i powtarzalne ruchy wymagające dużego wysiłku. Nie zawsze możemy się przed takimi sytuacjami obronić. Koniecznie należy wtedy wykonywać ćwiczenia „odwrotne", specjalną gimnastykę, a w wolnym czasie wprowadzić jak najwięcej zdrowej i relaksującej aktywności fizycznej. Ruch jest niezbędny w leczeniu chorób reumatoidalnych. Rehabilitacja ruchowa prowadzona pod kierunkiem doświadczonego fizykoterapeuty, dostosowana do wydolności chorego, zapobiega sztywnieniu stawów, zanikom mięśni i wiotczeniu więzadeł. Słowem umożliwia zachowanie zdolności ruchu i normalnej aktywności życiowej. Marchew, morele, mango, melony, bataty oraz inne surowe owoce i warzywa obfitują w beta-karoten, przetwarzany dalej w organizmie na witaminę A. Witamina C znajduje się przede wszystkim w czerwonej i żółtej papryce, pomarańczach, cytrynach, kapuście, brukselce i ziemniakach. Aby uzupełnić deficyt witaminy E, sięgać trzeba po orzechy, pestki słonecznika, oliwę z oliwek i owoce awokado, a niedobór selenu można wyrównać poprzez jedzenie pełnych ziaren zbóż, jaj, drożdży, ryb, skorupiaków, mięsa i produktów zbożowych. W przypadku artrozy palców dłoni, wydaje się, że skłonność do tego schorzenia jest dziedziczna. Dotyczy ono najczęściej kobiet, zwłaszcza po menopauzie. Przy tego rodzaju artrozie niewielkie guzki kostne, zwane guzkami Heberdena, mogą pojawiać się przy stawach międzypaliczkowych dalszych, inne natomiast, tzw. guzki Boucharda, mogą tworzyć się przy stawach międzypaliczkowych pośrednich. Palce wydają się powiększone i guzkowate, mogą boleć, sztywnieć i drętwieć. Jednym z najczęściej atakowanych przez chorobę stawów jest staw znajdujący się u podstawy kciuka. Artroza dłoni może być leczona farmakologicznie, za pomocą ochraniaczy lub ciepłem. Stawy kolanowe są jednymi z najażniejszych stawów, na których opiera się cały ciężar ciała; z tego powodu należą do najczęściej atakowanych przez chorobę zwyrodnieniową. Stają się wtedy sztywne, spuchnięte i bolesne. Chodzenie jest utrudnione, zwłaszcza przy ich zwiększonym obciążeniu (np. przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach, wchodzeniu do wanny). Nieleczona artroza może prowadzić do niepełnosprawności. Leki, kontrola wagi oraz ćwiczenia pomagają łagodzić objawy choroby, ale w najcięższych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie chirurgicznego zabiegu wymiany stawu.

Chorobą reumatyczną jest RZS. Jest to w zasadzie grupa chorób o nieznanej przyczynie, w których wystąpieniu i przebiegu podstawową rolę odgrywają procesy immunologiczne. W zapalnie zmienionych stawach powstają przeciwciała skierowane przeciwko innym, własnym przeciwciałom - tzw. czynnik reumatoidalny. Uruchamia to nie do końca jeszcze poznany łańcuch reakcji immunologicznych (autoimmunologicznych), których widocznym efektem jest gromadzenie się wysięku w stawie oraz niszczenie chrząstki stawowej. RZS występuje u ok. 0,5-1% ludzi - z tym, że kobiety chorują znacznie częściej niż mężczyźni (w stosunku 4 : 1). Chociaż choroba może pojawić się w każdym wieku, szczyt jej występowania przypada na okres od 30. do 60. roku życia. RZS może mieć charakter ciągły lub cykliczny z mniejszymi lub większymi przerwami (remisje). Zaobserwowano, że czynnikiem bezpośrednio wyzwalającym objawy choroby często bywa: przebyty poród, znaczny wysiłek fizyczny, stres lub uraz. Innym stawem w dużym stopniu obciążonym, jest staw biodrowy; jego zwyrodnienie nie tylko wywołuje ból i sztywność, lecz może również prowadzić do poważnej niepełnosprawności. Ból może koncentrować się bezpośrednio w biodrze, lecz także w pachwinie, wewnętrznej części uda, pośladkach lub kolanach. Obciążenie bioder można zmniejszyć, chodząc o lasce lub o kulach. Artroza często ogranicza ruchy i zgięcia stawów, co znacznie utrudnia wykonywanie codziennych czynności, takich jak np. ubieranie się czy wkładanie butów. Noszenie ochraniaczy podczas chodzenia, stosowanie leków oraz ćwiczenia fizyczne są w stanie poprawić funkcjonalność stawów, ale jeśli ból nasila się, a jego leczenie okazuje się nieskuteczne, konieczne jest stosowanie zabiegów chirurgicznych. Prawdopodobnie różne formy artrozy mają odmienne przyczyny. Wyodrębniono jednak kilka czynników ryzyka, które zwiększają podatność na to schorzenie. Najważniejszym z nich jest wiek. Ze względu na zużywanie się tkanki chrzęstnej odsetek zachorowań jest większy u osób starszych. Innymi istotnymi czynnikami ryzyka rozwoju są nadwaga i otyłość, które zwiększają prawdopodobieństwo artrozy - głównie stawu kolanowego i biodrowego, a więc najbardziej obciążonych wagą.

Przede wszystkim ruch i ćwiczenia, zapobiegają zwyrodnieniom stawów. Odciąża je, wzmacniając mięśnie, i zwiększa wydzielanie mazi stawowej, która chroni chrząstki przed ścieraniem. Przeciwdziała napięciu i przykurczom mięśni. Ruch ma jednak nie tylko znaczenie profilaktyczne. Dla cierpiących na choroby reumatyczne jest lekiem. Zwiększa ruchomość stawów, uelastycznia i wzmacnia mięśnie, likwiduje przykurcze. Dlatego chociaż odruchowo bronisz się przed wysiłkiem fizycznym, bo sprawia ci ból, nie powinnaś stronić od ćwiczeń i uprawiania sportu, który nie obciąża stawów (np. pływanie, nordic walking).
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


Czy masz problemy ze stawami?
Wcale
Czasami
Często
Non stop
Ankieta jeszcze trwa 5043 dni, 17 godziny, 33 minuty i 53 sekundy

(Pokaż wyniki)


  Zajrzyj koniecznie
apteka internetowa
tabletki na stawy
Dzisiaj stronę odwiedziło już 2 odwiedzający (9 wejścia) tutaj!
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja